Yönetici Özeti
Son üç aylık ekonomik güncellememizden bu yana, kötüleşen enerji krizi ve izlenen politika karması öngörülerimiz doğrultusunda yavaşlayan büyüme, daha yüksek enflasyon ve artan faiz oranlarını beraberinde getirdi. Bu doğrultuda, önümüzdeki yıl, büyük enerji karantinası sırasında dinleyip ezberlemeniz için sizlere sekiz şarkı seçtik:
#1. Yavaş yavaş. 2023 yılında Avrupa'da enerji krizinin etkisiyle, ABD’de de parasal ve finansal koşulların ani normalleşmesi nedeniyle ılımlı bir resesyon öngörmeye devam ediyoruz. Bu resesyon, ekonomilerin dayanıklılıklarını test edecek. Daha güçlü bilançolar, birikmiş talepler ve mali destek, zararın sınırlandırılmasına yardımcı olacak. Gelişmekte olan ülkelerde büyümenin 2023 yılında sabit kalması bekleniyor. 2024 yılında ABD'de bir toparlanma öngörürken, Euro bölgesi enerjide dur-kalk nedeniyle karmaşık bir senaryoya sıkışabilir.
#2. Soğuk kalpler. Enerji açığı Avrupa'da endişe yaratmaya devam edecek. 2022 yılında rekor gaz depolama ve enerji verimliliği kazanımları, bir elektrik kesintisi senaryosunun önlenmesine yardımcı olsa da – Rusya'dan ithal edilen doğalgazın ikamesi yeterli olmadığından – önümüzdeki kış (2023-2024) için beklentiler sınırlı. Belirsiz gaz arzı, olumsuz güven etkileri yaratacak ve yüksek elektrik fiyatlarının firmalar ve hane halkları üzerindeki etkisini hafifletmek için bölgenin mali yeteneklerini sınayacak. Bu durum, aynı zamanda politika yapıcıları, enerji verimliliğini artırmanın ve gaz tüketimini yakın vadeli tasarrufların ötesinde dengelemenin yollarını birlikte bulmaya zorlayacak. Yoksa, 2012 yılı tekrar edilebilir ve Avrupa'da parçalanma riski oluşur.
#3. Düşman gibisin. (Jeo)politik endişeler ekonomik tehditlerin ön saflarına ani bir geri dönüş yaptı. ABD’de bölünmüş bir kongre ve Enflasyonu Düşürme Yasası (IRA) aracılığıyla korumacılık gözle görülür bir hâl aldı. Avrupa, enerji krizinin yarattığı olumsuz rekabet gücü şokunu bahane ederek egemenlik, yeniden sanayileşme gibi yeni politikalara yöneliyor. Çin “sıfır-Covid” politikasını sonlandırmak için dengeleme politikaları benimsiyor. Bunlarla beraber yaklaşan birçok önemli seçim, yatırımcıları ve şirketleri yeni başa çıkma stratejileri ve tamponlar bulmaya zorlayacak.
#4. Ejderin dönüşü. Çin'in sınırlama önlemlerindeki değişim, yavaşlayan küresel ticaret üzerindeki baskıları hafifletecek ve üretici fiyatlarındaki düşüşü hızlandıracaktır. Covid’le bağlantılı kısıtlamaların 2023 baharında hafifletilmesiyle Covid sonrası yurt içi toparlanma, 2023 yılının ikinci yarısında hissedilmeye başlayarak 2024 yılında da devam edecektir. Daha hızlı bir gevşeme küresel ekonomiye fayda sağlarken, herhangi bir aksama küresel ticaret üzerinde baskı yaratabilir ve enflasyonist baskıların hafiflemesini geciktirebilir.
#5. Pes etmek yok. Gelişmekte olan piyasalar önümüzdeki aylarda çok farklı zorluklar ve ters rüzgarlarla karşı karşıya kalacak. Latin Amerika'da siyasi risk artıyor, enerji krizinden en çok Doğu Avrupa ülkeleri etkilendi ve dünyanın dört bir yanındaki emtia ithalatçıları güçlü bir dolar, yüksek enerji ve gıda fiyatlarıyla başa çıkmak zorunda kalacak. Güvenilir politika hamleleri fark yaratacak. Artan faizler ve sermayenin güvenli bölgelere kaçışı bağlamında bazı ülkeler için borç sürdürülebilirliği endişeleri artıyor.
#6. Gözler üzerinde. Merkez bankaları enflasyonla mücadele etme ve enflasyonun yerleşik hâle dönüşmemesi konusunda kararlı. Faiz artışları yolunda sona yaklaşılsa bile, merkez bankalarının bağımsızlığı her iki şekilde de test edilecek: Yaklaşan resesyon karşısında parasal duruşlarını olması gerekenden daha uzun süre daha kısıtlayıcı bir şekilde tutma hatasında mı bulunacaklar yoksa erken havlu atıp stagflasyon riskini göze mi alacaklar? Bu durum, ılımlı parasal sıkılaştırmanın sürdüğü ve sistem genelinde likiditenin azaldığı bir ortamda, politika hatası kaynaklı bir sıkışma riski oluşturuyor.
#7. Sen kötü bir alışkanlıksın. 2020 yılından bu yana virüse ve Rusya'ya karşı yürütülen savaşların tek bir süper silahı var: mali harcamalar. Hayat pahalılığına yönelik yardım önlemlerinden sessizce verilen iklim değişikliği, nüfusun yaşlanması gibi savaşlarda kullanılacak yeşil sanayi politikalarına ve vergi politikalarında büyük bir U dönüşü yapma dürtüsüyle mücadeleye kadar, kamu harcamaları önümüzdeki birkaç yıl boyunca sahnenin merkezinde kalmaya devam edecek. Mali desteklerin daha hedefli olması ve daha az çarpıtılması mali piyasaların çok seçici hale gelmesini önlemek için önemli.
#8. Kolay gelsin. 2022 yılında sermaye piyasaları hem hisse senetleri hem de sabit getirili varlık piyasalarında benzeri görülmemiş bir fiyat düzeltmesiyle tam anlamıyla bir felaket yaşadı. İleriye bakıldığında, kazanç tahminleri hâlâ çok iyimser görünüyor ve hafif de olsa resesyon bile tam olarak fiyatlandırılmadı. Sabit getirili varlıklar yeniden sahnede ama risklerle beraber. Ayrıca, merkez bankaları sistem genelindeki fazla likiditeyi çektikçe ve tarihi seviyelerde likit olan piyasalarda bile işlem hacimleri bu kadar düşerken, yaşanabilecek finansal kazalara dikkat edilmeli.
