Στις αρχές του 2022, οι προοπτικές για το παγκόσμιο εμπόριο ήταν αναμφισβήτητα αισιόδοξες. Με τη νόσο Covid-19 να γίνεται λιγότερο σημαντικός παράγοντας σε πολλές οικονομίες, οι προβλέψεις για τις διεθνείς εξαγωγές έτρεχαν με ένα ζωηρό 6% σε όρους όγκου και 7% σε όρους αξίας. Όμως η εισβολή στην Ουκρανία και τα νέα κρούσματα της Covid-19 στα μεγάλα βιομηχανικά κέντρα της Κίνας άλλαξαν γρήγορα αυτή την εικόνα.
Οι νέες συνθήκες της αγοράς έχουν επιβάλει κάποια καινοτόμο προσέγγιση σχετικά με το πώς οι εταιρείες μπορούν να προστατεύσουν καλύτερα τις εμπορικές τους προοπτικές από τον αντίκτυπο των μακροοικονομικών και γεωπολιτικών σοκ και ακόμη και να μετατρέψουν την τρέχουσα κατάσταση σε ευκαιρία.
Και αυτή η προσέγγιση έχει μεταφραστεί σε δημιουργικές στρατηγικές που επιδιώκουν να αντιμετωπίσουν τη νέα σειρά των περιορισμών στην αλυσίδα εφοδιασμού, την οξεία έλλειψη πόρων, τις απειλές περαιτέρω πολιτικών κινδύνων, τις νέες περιβαλλοντικές, κοινωνικές και διοικητικές υποχρεώσεις (στόχοι ΠΚΔ) και άλλες προκλήσεις. Τα δυναμικά γεγονότα των τελευταίων ετών απλώς υπογραμμίζουν το γεγονός ότι πρέπει πλέον να είστε πολύ πιο ευέλικτοι και να προετοιμάζεστε εκ των προτέρων για μακροοικονομικούς κλυδωνισμούς.
Ποιες προσεγγίσεις λοιπόν ακολουθούν οι οργανισμοί για να μετριάσουν τους κινδύνους και να μπορέσουν να επιδιώξουν με αυτοπεποίθηση τους εξαγωγικούς τους στόχους;
Στρατηγική 1: Αναδιαμορφώστε την αλυσίδα εφοδιασμού σας
Για να ελαχιστοποιήσετε τις διαταραχές της αλυσίδας εφοδιασμού και να προστατεύσετε την ικανότητα της επιχείρησής σας να επεκταθεί διεθνώς, θα μπορούσατε να μεταβείτε από την παραγωγή χωρίς αποθέματα (just-in-time) στην παραγωγή με αποθέματα (just-in-case).
Για αρκετές δεκαετίες, πολλές επιχειρήσεις προσπαθούσαν να διατηρήσουν το κόστος τους σε χαμηλά επίπεδα, διαθέτοντας πόρους μόνο όταν χρειαζόταν για την παραγωγή των προϊόντων και των υπηρεσιών τους. Με λιτά αποθέματα και διαδικασίες, συμβάσεις προμηθειών και ευέλικτη αξιοποίηση του εργατικού δυναμικού, μπορούσαν να αντιδρούν γρήγορα και οικονομικά αποδοτικά στις μεταβολές της ζήτησης της αγοράς.
Ωστόσο, η πανδημία, ο πόλεμος στην Ουκρανία, το Brexit, το μπλοκάρισμα της διώρυγας του Σουέζ και άλλα αποδιοργανωτικά γεγονότα των τελευταίων δύο ετών αποκάλυψαν την ευθραυστότητα πολλών αλυσίδων εφοδιασμού. Τα λουκέτα εργοστασίων, ο πληθωρισμός των εμπορευμάτων, οι μεγάλες ελλείψεις εργατικού δυναμικού και τα απρόβλεπτα εμπάργκο έχουν κάνει τις εταιρείες να επανεξετάσουν - ή τουλάχιστον να αναδιαμορφώσουν - αυτό το μοντέλο παραγωγής χωρίς αποθέματα (just-in-time) σε κάτι που μοιάζει περισσότερο με το μοντέλο παραγωγής με αποθέματα (just-in-case), με στόχο τη δημιουργία μεγαλύτερης επιχειρησιακής ανθεκτικότητας.
Τα χαρακτηριστικά των αλυσίδων εφοδιασμού με αποθέματα (just-in-case) περιλαμβάνουν:
- Αύξηση της χρήσης προμηθευτών που βρίσκονται γεωγραφικά πιο κοντά στις εγκαταστάσεις παραγωγής
- Δημιουργία και διατήρηση μεγαλύτερων αποθεμάτων κρίσιμων προϊόντων
- Μετατροπή των αλυσίδων εφοδιασμού σε πιο αυτάρκεις και περιφερειακές
- Διασπορά των αποθεμάτων σε διάφορα σημεία της αλυσίδας εφοδιασμού
- Διασφάλιση ότι η επιχείρηση έχει δύο ή περισσότερους προμηθευτές για όλες τις πρώτες ύλες που χρειάζεται.
Στρατηγική 2: Ανάπτυξη της δεξαμενής ταλέντων της επιχείρησής σας
Ένας τρόπος με τον οποίο η επιχείρησή σας μπορεί να υποστηρίξει την επέκταση του διεθνούς εμπορίου της είναι να αυξήσει τη συνολική δεξαμενή ταλέντων στην οποία μπορεί να απευθυνθεί. Και αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την αξιοποίηση των νέων μοντέλων εργατικού δυναμικού.
Η πρόσφατη Παγκόσμια Έρευνα της Allianz Trade που διεξαγάγαμε σε περίπου 3.000 στελέχη εμπορικών επιχειρήσεων διαπίστωσε ότι έχουν μεγάλες ανησυχίες σχετικά με την εξασφάλιση πρόσβασης στις κατάλληλες δεξιότητες. Τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι αναμένουν ότι οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού είτε θα παραμείνουν υψηλές είτε θα αυξηθούν και ότι η κατάσταση περιορίζει την αυτοπεποίθησή τους και την ικανότητά τους να επεκτείνουν τις εξαγωγές.
Ωστόσο, ορισμένες μόνιμες αλλαγές στα πρότυπα εργασίας μπορεί να αμβλύνουν αυτές τις πιέσεις. Η απαίτηση για απομακρυσμένη εργασία που εισήχθη για πολλούς ρόλους κατά τη διάρκεια της πανδημίας έχει διακόψει τη σύνδεση μεταξύ δεξιοτήτων και τοποθεσίας. Έτσι, δημιουργήθηκε η ευκαιρία να αξιοποιηθεί ένα πολύ πιο διασκορπισμένο εργατικό δυναμικό που δεν χρειάζεται πλέον να βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από μεγάλα κέντρα (π.χ. κέντρα τεχνολογίας, φαρμακευτικών ή χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών). Μάλιστα, οι εταιρείες διαπίστωσαν ότι μπορούν να δημιουργήσουν μια μορφή κατανεμημένου εργατικού δυναμικού που δεν υπόκειται στις ίδιες οξείες ελλείψεις δεξιοτήτων, στον πληθωρισμό των μισθών και στα ίδια προβλήματα διατήρησης.
Η υιοθέτηση υβριδικών και απομακρυσμένων μοντέλων εργασίας μπορεί επίσης να αποτελέσει καταλύτη για ένα πιο ποικιλόμορφο εργατικό δυναμικό, ενθαρρύνοντας τη συμμετοχή ατόμων που μπορεί να έχουν αποκλειστεί από ορισμένες εργασιακές ευκαιρίες λόγω έλλειψης ευελιξίας στην απασχόληση ή λόγω της απόστασης του χώρου εργασίας από το σπίτι τους.
Στρατηγική 3: Μάθετε από τις βιομηχανίες που είναι φτιαγμένες για διαταραχές
Οι εταιρείες μπορούν να θωρακιστούν καλύτερα από τις μακροοικονομικές διαταραχές εκτιμώντας τη δυναμική των πιο ευμετάβλητων τομέων, όπως οι κυκλικές βιομηχανίες.
Οι κυκλικοί τομείς, όπως ορίζονται από το Corporate Finance Institute, είναι τομείς που συνήθως αποδίδουν καλά σε περιόδους οικονομικής επέκτασης και άσχημα σε περιόδους οικονομικής ύφεσης. Από τη φύση τους, πρέπει να είναι δομημένοι και να διοικούνται με τρόπους που να τους επιτρέπουν να ανταποκρίνονται στην αστάθεια όταν αυτή αναπόφευκτα εμφανίζεται.
Η εκμάθηση του τρόπου με τον οποίο κυκλικές βιομηχανίες όπως οι αεροπορικές εταιρείες, τα είδη πολυτελείας ή τα ακίνητα διαχειρίζονται και σχεδιάζουν περιόδους επέκτασης και συρρίκνωσης μπορεί να είναι ιδιαίτερα διδακτική. Οι διοικήσεις εταιρειών σε κυκλικούς τομείς έχουν μεγαλύτερη εμπειρία στην αλλαγή τακτικής ή στην εισαγωγή νέων μέτρων για την αντιμετώπιση τέτοιων αλλαγών. Αυτές είναι οι δυναμικές του τομέα τους. Δεν θα έχουν όλοι οι βιομηχανικοί τομείς αυτό το περιθώριο ελιγμών, αλλά θα πρέπει να εξετάσουν τα μοντέλα, τις πρακτικές και την ενσωματωμένη ανθεκτικότητα που επιτρέπουν την ικανότητα να διαχειρίζονται τόσο τις πολύ ευνοϊκές όσο και τις πολύ αντίξοες περιστάσεις.
Ένα παράδειγμα εταιρείας που εφαρμόζει αυτό το αντανακλαστικό μοντέλο τον τελευταίο καιρό είναι η γερμανική εταιρεία κατασκευής φορτηγών MAN. Στα τέλη Μαρτίου, έθεσε σε διαθεσιμότητα 11.000 εργαζομένους ως αποτέλεσμα της μαζικής έλλειψης καλωδιώσεων (τα ηλεκτρικά πλαίσια που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά ενέργειας σε όλα τα οχήματα), αφού αρκετοί από τους προμηθευτές της στην Ουκρανία αναγκάστηκαν να σταματήσουν την παραγωγή.
Οι κυκλικές προσεγγίσεις της βιομηχανίας συχνά περιλαμβάνουν:
- Μίσθωση κεφαλαιουχικού εξοπλισμού και κτηρίων αντί της αγοράς τους. Η βιομηχανία αερομεταφορών αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα. Τα μισά από τα αεροσκάφη παγκοσμίως είναι μισθωμένα και η πανδημία μόλις ανέδειξε τη σημασία αυτού του μοντέλου καθώς η ζήτηση των πελατών αυξάνεται και μειώνεται.
- Χρήση εργατικού δυναμικού τρίτων, εύρεση συνεργατών παροχής υπηρεσιών και κατασκευής, δημιουργία συμβάσεων που είναι δομημένες για ευελιξία. Και πάλι πολλές αεροπορικές εταιρείες εφαρμόζουν αυτή την προσέγγιση στη συντήρηση, επισκευή και επιθεώρηση (MRO) των αεροσκαφών τους, χρησιμοποιώντας εξειδικευμένες εταιρείες όπως η HAECO, η ST Aerospace και η MRO Holdings.
- Πρόβλεψη για μεγάλα κύματα τόσο προσλήψεων όσο και απολύσεων. Οι κυκλικές εταιρείες χρησιμοποιούν συχνά βραχυπρόθεσμες συμβάσεις που προσφέρουν μέτριους βασικούς μισθούς αλλά που ανταμείβουν τους εργαζόμενους με σημαντικά μπόνους σε περιόδους αλματώδους ανάπτυξης, με την προϋπόθεση ότι τόσο η ασφάλεια της θέσης εργασίας όσο και τα μπόνους εξαφανίζονται κατά τη διάρκεια του κύκλου ύφεσης.
Στρατηγική 4: Εντοπίστε μακροοικονομικούς κινδύνους πριν επηρεάσουν την επιχείρησή σας
Οι επιπτώσεις των πρόσφατων γεωπολιτικών γεγονότων υπογράμμισαν πόσο εκτεθειμένο μπορεί να είναι το διεθνές εμπόριο σε κινδύνους - αλλά, πάνω απ' όλα, σε πολιτικούς κινδύνους. Αναδεικνύουν τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να εξετάσετε, να προβλέψετε και να διαχειριστείτε αυτόν τον κίνδυνο, ώστε η επιχείρησή σας να μην υποφέρει λόγω αστάθειας ή πολιτικών αλλαγών εντός ή μεταξύ χωρών.
Προκειμένου να διασφαλίζετε τις εμπορικές συναλλαγές της εταιρείας σας με πελάτες σε διάφορες χώρες, πρέπει να έχετε υπόψη σας ορισμένα από αυτά τα προειδοποιητικά σήματα. Παρακολουθήστε προσεκτικά την κοινωνική, πολιτική και οικονομική σταθερότητα των χωρών-στόχων σας. Επιδεινώνονται οι σχέσεις τους με τους γείτονές τους; Μήπως μια κυβερνητική αλλαγή σημαίνει την εισαγωγή νέων πολιτικών εξωτερικού εμπορίου, δασμών, νομικών και κανονιστικών περιορισμών και φορολογικών ρυθμίσεων που μπορεί να παρεμποδίσουν τις εμπορικές σας δυνατότητες; Ποια είναι η κατάσταση της βιομηχανικής αναταραχής;
Υπάρχουν και πιο εξειδικευμένες πληροφορίες που αξίζει επίσης να παρακολουθείτε, όπως οι περιορισμοί στην κίνηση ξένου συναλλάγματος και οι περιπτώσεις καθυστερήσεων ή μη πληρωμών κυβερνητικών συμβολαίων για κρατικά χρέη.
Στην Allianz Trade, οι πελάτες μας υποστηρίζονται από μια ομάδα οικονομολόγων, κλαδικών αναλυτών και τοπικών ειδικών, οι οποίοι αξιολογούν συνεχώς τα επίπεδα κινδύνου που σχετίζονται με συγκεκριμένες χώρες. Αυτό μας δίνει τη δυνατότητα να παρέχουμε στις επιχειρήσεις και τις εταιρείες χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών το είδος της προστασίας που χρειάζονται όταν εμπλέκονται σε μεγάλες, πολυετείς εμπορικές συναλλαγές. Ουσιαστικά, όταν ένα σημαντικό πολιτικό γεγονός αποτελεί παράγοντα των εξελίξεων, ασφαλίζουμε αυτές τις συναλλαγές έναντι του κινδύνου μη πληρωμής.
Μετριασμός των κινδύνων κατά την επέκταση του παγκόσμιου εμπορίου
Ο κατάλογος των στρατηγικών προσεγγίσεων που περιγράφονται εδώ δεν είναι σε καμία περίπτωση εξαντλητικός και οι εταιρείες μετριάζουν τους τρέχοντες παράγοντες κινδύνου με πολλούς άλλους ευφάνταστους τρόπους, μεταξύ άλλων επιταχύνοντας τις δεσμεύσεις τους για την ψηφιοποίηση και το ηλεκτρονικό εμπόριο και βελτιστοποιώντας τη διαχείριση των ταμειακών ροών και των πιστώσεων.
Όπως υπογραμμίζουν τα εν λόγω σενάρια, η δραστηριοποίηση σε διεθνείς αγορές μπορεί να συνεπάγεται μεγάλους πιστωτικούς, πολιτικούς και συναλλαγματικούς κινδύνους που μπορεί να οδηγήσουν σε μη πληρωμή, απαλλοτρίωση των περιουσιακών σας στοιχείων από μια ξένη κυβέρνηση και διακυμάνσεις στην αξία του νομίσματός σας σε σχέση με το νόμισμα της αγοράς-στόχου.
Για να μετριάσουν αυτούς τους κινδύνους, οι εταιρείες μπορούν να διασφαλίσουν τη διεθνή επέκτασή τους με την ασφάλιση εμπορικών πιστώσεων. Η ασφάλιση εμπορικών πιστώσεων μπορεί να συμβάλει στον μετριασμό του κινδύνου μη πληρωμής από τους ξένους επιχειρηματικούς εταίρους και να σας βοηθήσει να εξασφαλίζετε πρόσθετο κεφάλαιο κίνησης από τους χρηματοδότες σας για να υποστηρίζετε τη διεθνή επέκτασή σας.
Όταν οι εταιρείες αποφασίζουν να διαφοροποιηθούν διεθνώς και πλέουν σε φουρτουνιασμένες θάλασσες, είναι προτιμότερο να έχουν έναν καπετάνιο του λιμανιού που έχει γνώση και εμπειρία σε αυτά τα νερά. Μια καλά διοικούμενη εταιρεία ασφάλισης παγκόσμιων εμπορικών πιστώσεων λειτουργεί σαν αυτόν τον καπετάνιο, αντλώντας από ένα ευρύ δίκτυο γνώσεων.
Ακόμη και όταν οι πελάτες σας έχουν μακρόχρονο και καλό ιστορικό πληρωμών μαζί σας, μερικές φορές ο μόνος τρόπος για να λάβετε μια έγκαιρη προειδοποίηση σχετικά με την πραγματική οικονομική τους κατάσταση είναι να γνωρίζετε πόσο καλά πληρώνουν άλλους προμηθευτέςι. Συνδυάζοντάς αυτή την πληροφορία με την εις βάθος παγκόσμια έρευνα και τη γνώση των κινδύνων ανά χώρα, η ασφάλιση εμπορικών πιστώσεων σας βοηθά να εμπορεύεστε με ασφάλεια ακόμη και όταν τα πράγματα γίνονται αβέβαια.