Johan Geeroms - Risk Director
Het goede nieuws voor de korte termijn is dat de Nederlandse landbouwsector flink meeprofiteert van de forse steunpakketten van vooral Duitsland (€130 miljard, 3,8% van het bbp) en Frankrijk (€110 miljard, 4,3% van het bbp). Het zijn belangrijke handelspartners voor de Nederlandse agri-economie. Zijn de steunpakketten genoeg om de economie weer op gang te krijgen? Of krijgen we te maken met schijnherstel?
Hoeveel we profiteren van de steunpakketten hangt af van meewind of tegenwind. Zo kan de groei-impact steviger uitpakken als steunpakketten binnen de eurozone meer op elkaar worden afgestemd. Maar belangrijker is de rem van de huidige onzekerheid. Komt er een tweede golf? Nieuwe lockdown? Deze onzekerheid pusht het spaargedrag van consumenten en remt de investeringsbereidheid van bedrijven.
Ook kan de financiële sector het effect van de stimuleringsmaatregelen drukken door kredietvoorwaarden aan te scherpen. Banken zijn bang door faillissementen overvallen te worden. In onze ogen is die angst terecht. Wij verwachten dat een recordgolf aan faillissementen de eurozone zal overspoelen.
Aanpassen aan nieuwe situatie
Wat kan je daarmee als agrarisch ondernemer? Om te beginnen is het belangrijker dan ooit om grip te krijgen op jouw liquiditeitspositie. Maar er moet natuurlijk veel meer gebeuren. Welke aanpassingen zijn nodig voor jouw businessplannen? Wat zijn de scenario's die je voorziet en hoe ga je daarop inspelen? Neem alleen al de supplychain. Je zult de continuïteit opnieuw moeten organiseren.
Eén ding is duidelijk: terug naar vóór corona gaan we niet meer. De crisis zal de transitie van de landbouw versnellen. Ons internationale model heeft ons ver gebracht, maar in de toekomst zullen we moeten dealen met handelsbelemmeringen en protectionisme. En kijk hoe lockdowns en grenssluitingen onze afhankelijkheid van buitenlandse arbeidsmigranten pijnlijk heeft blootgelegd.
Digitalisering en automatisering
In nagenoeg alle sectoren zien we de afgelopen maanden doorbraken op het gebied van digitalisering en automatisering. Neem het onderwijs; na jaren soebatten is het door corona opeens het online lesgeven doorgebroken. Precies hetzelfde geldt voor de landbouw als we naar de robotisering kijken. Het aantal octrooi-aanvragen voor robots in de land- en tuinbouw is afgelopen halfjaar met 50% gestegen in vergelijking met voorgaande jaren. Met personeelsgebrek als belangrijkste aanjager.
Belangrijkste uitdagingen
In mijn ogen is de belangrijkste uitdaging voor de landbouw: het (terug)winnen van het vertrouwen in veilig voedsel. Je zegt misschien: ons voedsel is nog nooit zo veilig geweest als nu, maar zo ervaart de consument het niet. En zeker niet na corona. Hoe verhogen we de transparantie over a) de herkomst van producten (en ingrediënten) en b) hygiëne en c) de voedselveiligheid. Wellicht dat blockchain-technologie daar een rol bij kan spelen. Een digitaal logboek dat inzicht geeft in alle transacties rondom een product.
Genoeg uitdagingen voor jou als ondernemer. Maar je bent niet de enige. De hele wereld heeft er mee te kampen. En juist dat moet je vertrouwen geven. Als het gaat om innovatie in de landbouw hoort ons land tot de absolute top!
