De groei van de Nederlandse economie is ongekend. Opnieuw een plus van ruim 2% voor 2017 lijkt in aantocht. En het einde is nog niet in zicht. Alhoewel, de groei gaat zo hard dat veel bedrijven het niet kunnen bijbenen. Ze struikelen over hun eigen succes. Ook moeten bedrijven in diverse sectoren steeds vaker ‘nee’ verkopen, omdat ze het werk niet aan kunnen.
Dagelijks is er goed nieuws over de economie. De industrie in de eurolanden groeide de afgelopen 70 maanden niet zo hard als nu. Vooral dankzij versnelling in Duitsland, Nederland en Italië. Johan Geeroms, Senior Risk Manager bij kredietverzekeraar Euler Hermes Nederland: “Ons land zit voorop in de kopgroep. En nog steeds is er ruimte voor extra groei. We hadden dan ook een flinke inhaalslag te maken. Maar de eerste barsten beginnen zich wel af te tekenen.”
Grens arbeidspotentieel
Naast Brexit, een tegengestelde monetaire politiek in de EU versus de Verenigde Staten, stijgende inkoopprijzen en geopolitieke onrust noemt Geeroms als belangrijkste ‘spelbreker’ het tekort aan geschikt personeel. “Nog even en de werkloosheid zit onder de magische grens van 5 procent. Het aantal werklozen daalt naar pakweg 450.000, terwijl het aantal vacatures groeit richting 1 miljoen. Het CBS meldt dan ook dat steeds meer sectoren de grootste moeite hebben om capabele mensen te vinden. Zakelijke dienstverlening, ICT en techniek lopen voorop, maar ook de bouw, onderwijs en transport en logistiek zitten te springen om goeie mensen. De grenzen van ons arbeidspotentieel komen in zicht. Als er niks gebeurt zet de krapte op de arbeidsmarkt een flinke rem op de verdere groei.”
Volgens Geeroms zitten nu nog veel mensen thuis die met de juiste bijscholing en flexibiliteit per direct aan het werk kunnen. Hij onderscheidt bij het tekort aan personeel twee trends: “Je hebt sectoren waar al jarenlang een leegloop plaatsvindt vanwege automatisering. Het gevolg is dat beroepsopleidingen krimpen dan wel stoppen. Zo’n sector krijgt dan te maken met een tekort aan vaklui. De grafische sector is hiervan een goed voorbeeld. Een andere trend is dat specifieke sectoren in korte tijd sterk groeien. Denk aan e-commerce en transport en logistiek. Opleidingen zijn daar nog onvoldoende op afgestemd. Op lokaal en regionaal niveau zie je dat gemeenten en ROC’s steeds nauwer samenwerken om voor deze sectoren langdurig werklozen plaatsbaar te maken.”
Bedrijven struikelen over eigen succes
Naast personeelstekort constateert Geeroms nog een andere bedreiging: bedrijven die de groei niet aan kunnen en over hun eigen succes struikelen. “Als de orders blijven binnenstromen dan zoeken bedrijven naar snelle noodoplossingen. Kredietwaardigheid van klanten wordt niet goed gecheckt. En over de eigen cashflow wordt te gemakkelijk gedacht. Er wordt volop geïnvesteerd. De ondernemer denkt: moet kunnen, het draait toch goed! Totdat opeens blijkt dat er geen geld meer is om tegenvallers op te vangen.”
Zeker als bedrijven internationaal zakendoen gaat bij een snelgroeiend bedrijf steeds meer geld ‘vastzitten’ in het bedrijfsproces. “Bedrijven die een snelle groei doormaken kunnen hierdoor verrast worden. Betaalgedrag is hiervan een goed voorbeeld. Wereldwijd zijn de gewoontes heel verschillend. Niet overal gaat het zo keurig als in Nederland. Snelle groeiers kunnen genekt worden door afnemers die te laat betalen. Eenvoudigweg omdat ze hierdoor te weinig werkkapitaal overhouden. Ook gaat er veel geld zitten in goederen die onderweg zijn. Je kunt in China een container halffabrikaten bestellen, maar zodra de lading aan boord van een schip gaat, staat het wel als voorraad op de balans van de afnemer. Bijna twee maanden later komen de spullen dan nog eens binnen.”
Volgens Geeroms krijgen bedrijven die plotseling sterk groeien ook problemen met hun netwerk dat ze van vroeger uit hebben opgebouwd. “Als die dienstverleners en leveranciers niet meegroeien zit je opgescheept met partners die de professionaliteit missen om op grotere schaal te presteren. Dan kun je wachten op de problemen.”