Groothandel: sector in beweging

Nederland is bij uitstek een handelsland. Groothandels spelen daarbij een cruciale rol. Ze verbinden vele sectoren in binnen- of buitenland; sectoren die in toenemende mate met elkaar verweven raken. Groothandels vormen een onmisbare schakel in de distributieketen tussen leveranciers en professionele klanten. Al wordt directe levering aan de consument ook steeds belangrijker. In deze sector-analyse zetten we de belangrijkste ontwikkelingen en uitdagingen op een rij.

Het belang van de groothandel voor de Nederlandse economie is aanzienlijk. Bijna 20 procent van wat Nederland in totaal verdient aan export komt tot stand dankzij de groothandel. Bijna de helft van alle bedrijven in de sector groot- en detailhandel doet zaken met het buitenland. In geen enkele andere sector is dat percentage zo hoog. Na de industrie draagt de groothandel het meest bij aan de Nederlandse export. Daarbij groeide de sector de afgelopen decennia structureel harder dan de Nederlandse economie als geheel. Het succes van Nederlandse groothandels is evident, al vraagt de sector wel constante aandacht vanwege vele veranderingen die gaande zijn.

Met de inzet van digitaal voorraadbeheer en on demand warehousing, (al of niet gekoppeld aan een logistieke partner of in-house logistiek), kan de groothandel zorgen voor snellere levering naar de professionele eindklant. Afhankelijk van de producten kan de distributie dagelijks, via leveringsrondes of via gepersonaliseerde leveringen plaatsvinden, maar alleen als de hoeveelheid vervoerde goederen dit rechtvaardigt. De kwaliteit van de logistieke dienstverlening van elke groothandel is een belangrijke onderscheidende factor, ook al concurreren de pure logistieke dienstverleners uiteraard ook met hen.

De moderne groothandel dient maximaal gebruik te maken van nieuwe technologische mogelijkheden. Digitalisering en innovatie zijn cruciaal voor de omzet, groei en zelfs het voortbestaan.

• Of het nu de verpakking, het laden van voertuigen of het organiseren van bezorgrondes betreft, dankzij technologische investeringen kunnen groothandels deze stromen versnellen en (real-time) aanpassen aan de steeds fluctuerende vraag.
• Door intensiever en slimmer gebruik te maken van Business Intelligence en Big Data kunnen groothandels de efficiency van bedrijfsprocessen vergaand verhogen.
• Tegenwoordig investeren groothandelaars upstream en downstream in IT-beheertools voor hun toeleverings- en distributieketen. Zo profiteren ze van de traceerbaarheid van hun producten en voldoen ze aan de verschillende normen, met name op het gebied van voeding.
• In de context van toenemende digitalisering van activiteiten moet het personeel van groothandels over solide digitale kennis beschikken. Training wordt dus een belangrijk thema in deze sector.

De groothandel produceert zelf geen producten. Daardoor is het energieverbruik van de sector relatief laag. Verduurzaming en het beperken van de milieubelasting richt zich vooral op het gebruik van recyclebare verpakkingen (karton of papier in plaats van plastic) en het optimaliseren van transport dat vooral over de weg plaatsvindt. Logistieke optimalisatie vormt dan ook de kern van het economische model van de groothandel en draagt bij aan de energieprestaties.

Veel groothandels zijn internationaal actief (import en export). Dat houdt in dat ze steeds moeten kunnen meebewegen met internationale ontwikkelingen en activiteiten (inflatie, valuta en wisselkoersen, schaarste, oorlog, epidemie, enz.). Wat internationaal ook sterk speelt zijn de fluctuerende omstandigheden rondom transport- en energie. Sprekende voorbeelden zijn de Chinese havens die door corona op slot gaan. Of neem de oorlog in Oekraïne die de prijs van brandstof enorm heeft opgedreven.

Juist omdat groothandels in hart van de supply chain zitten, staan ze upstream bloot aan bevoorradingsrisico's in een context van schaarste en inflatie en downstream aan afzetrisico's in een economische context die wordt gekenmerkt door een afname van koopkracht en consumptie.

Door corona raakte toeleveringsketens ernstig verstoord, waarna de oorlog in Oekraïne volgde met vergaande consequenties op logistiek- en energiegebied. Prijzen voor industriële grondstoffen gingen als een raket omhoog en ook de foodsector raakte ernstig verstoord. De groothandel is hierdoor hard geraakt en worstelt nu met de inflatie van de bevoorradingskosten. Slechts een deel van de hogere kosten is door te berekenen aan de klant. Allerlei vragen spelen: lukt het om genoeg volume in te kopen? Zo ja tegen welke prijs? Welke verkoopprijs is haalbaar nu de groei van economie stilvalt? En hoe zit het met de transportkosten? Is er nog wel winst te maken? Zolang de oorlog in Oekraïne voortduurt zal de energiemarkt onder spanning blijven staan en zal ook de aanvoer en verkoop van producten onzeker blijven.

De hoge inflatie tast de vraag aan. Onder meer omdat de koopkracht van de consument daalt. Niet-essentiële detailhandel merkt hiervan als eerste de gevolgen. Denk aan kleding, parfumerie, elektronische apparatuur en de horeca. Aangezien de inflatie een wereldwijd verschijnsel is, worden alle landen tegelijkertijd getroffen. Dit vermindert de afzetmogelijkheden voor groothandelaren. Het gevaar bestaat om met oude voorraad te blijven zitten.

Ook is er een toenemend gevaar faillissementen nu het economisch minder gaat. Als belangrijke klanten failliet gaan kan dat ook de groothandel hard raken. Groothandelaren die samenwerken met overheden lopen minder risico dan collega’s die met de detailhandel en mkb zakendoen. Het ligt voor de hand dat het aantal faillissementen in de sector de komende periode aanzienlijk zal toenemen. Om te voorkomen dat bedrijven tegen onbetaalde facturen aanlopen, bieden we de bescherming van een kredietverzekering. Ondernemers weten dan zeker dat ze hun facturen betaald krijgen.